του Περικλή Νεάρχου
Πρέσβυς ε.τ.
Η συνάντηση στο Βερολίνο του Πρωθυπουργού με τη Γερμανίδα Καγκελλάριο εξελίχθη όπως αναμενόταν. Καλά λόγια και έπαινοι για τη μέχρι τώρα προσπάθεια. Εμμονή όμως στην ίδια πολιτική και στις «δεσμεύσεις» της Ελλάδος. Ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε παρετήρησε, στο πνεύμα αυτό, ότι δεν αλλάζει κανείς μια πολιτική που αποδίδει καρπούς και οδηγεί στην επαινούμενη επιτυχία!
Η είδηση που εξεπέμφθη ηθελημένα από το Βερολίνο από τον Έλληνα Πρωθυπουργό είναι η εξαγγελία ότι, μετά την επίτευξη πλεονάσματος στον προϋπολογισμό του 2013, η Ελλάδα δεν χρειάζεται νέο Μνημόνιο. Καλλιεργείται, με άλλα λόγια, η ελπίδα, σε μια στιγμή που η κοινωνική κατάσταση έχει φτάσει σε σημείο εκρηκτικό, ότι η Ελλάδα «βγαίνει από το Μνημόνιο» και ότι υπάρχει φως στην άκρη της σήραγγας.
Μακάρι να ίσχυε η γνωστή παρομοίωση, ότι το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν σκάσει η αυγή. Εξετάζοντας όμως τα πραγματικά δεδομένα, δεν φαίνεται στον ορίζοντα κανένα μήνυμα αυγής. Αντιθέτως, η υπερφορολόγηση που παίρνει διαστάσεις δημεύσεως, οι νέες μαζικές απολύσεις προσωπικού σ’ ένα κοινωνικό τοπίο που δοκιμάζεται από 30% ανεργία και ο κίνδυνος μαζικών πλειστηριασμών ακίνητης περιουσίας είναι οι ανοικτές πληγές και τα ερείπια που έχει προκαλέσει η εφαρμογή μιας αλόγιστης δημοσιονομικής πολιτικής, χωρίς κανένα αναπτυξιακό αντίβαρο.
Από την πλευρά των εντεταλμένων των δανειστών, η πολιτική αυτή προωθείται και επαινείται γιατί ο δεδηλωμένος στόχος είναι η βαθιά εσωτερική υποτίμηση ώστε το χαμηλό επίπεδο ζωής των Ελλήνων να μην δημιουργεί δημοσιονομικά προβλήματα στην Ευρωζώνη. Είναι επίσης η κατεδάφιση οποιωνδήποτε δομών εθνικής οικονομίας, που αποτελούν και το υπόβαθρο της μεσαίας τάξεως, και η επιβολή του πιο ακραίου και παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού. Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκεται ο έλεγχος και η άλωση της αγοράς και του εθνικού πλούτου της χώρας. Πρόδρομος της πολιτικής αυτής είναι η αντίστοιχη ιδεολογία ότι αυτό είναι αναγκαίο και αναπόφευκτο για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την ανάπτυξη, με πρωταγωνιστές τους ξένους επενδυτές.
Ως υπενθύμιση της πραγματικής καταστάσεως, ήρθε στο προσκήνιο μια νέα πτυχή της δανειακής συμβάσεως, με την οποία υποθηκεύθηκε η δημόσια περιουσία της χώρας στους δανειστές, με παράλληλη παραίτηση από την ασυλία της εθνικής κυριαρχίας και την αποδοχή ως εφαρμοστέου δικαίου του Αγγλικού δικαίου. Πρόκειται για τις γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που περιλαμβάνονται στα παραρτήματα του νόμου 4111/2013 (ΦΕΚ 18/25-1-2013). Οι γνωμοδοτήσεις αυτές ενισχύουν τα δεσμά της δανειακής συμβάσεως, προκαταλαμβάνοντας την ενδεχόμενη αμφισβήτησή της, με βάση το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και το δίκαιο της ανάγκης.
Συγκεκριμένα, δηλώνεται ότι «το Δικαιούχο Κράτος-Μέλος και η Τράπεζα της Ελλάδος έχουν υπαχθεί νόμιμα, αποτελεσματικά και αμετάκλητα στην αποκλειστική αρμοδιότητα των δικαστηρίων του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου σε σχέση με τη Σύμβαση Τροποποίησης και κάθε απόφαση των δικαστηρίων αυτών θα είναι αμετάκλητη και εκτελεστή στο Δικαιούχο Κράτος-Μέλος».
Για να είναι απόλυτα σαφές, στο επόμενο άρθρο 12 δηλώνεται χωρίς περιστροφές ότι: «Ούτε το Δικαιούχο Κράτος-Μέλος ούτε η Τράπεζα της Ελλάδος ούτε κανένα από τα αντίστοιχα περιουσιακά τους στοιχεία εξαιρούνται, λόγω εθνικής κυριαρχίας ή για άλλο λόγο, της δικαιοδοσίας, κατάσχεσης –πριν ή μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης– ή εκτέλεσης σε σχέση με οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα ή διαδικασία σχετικά με τη Σύμβαση Τροποποίησης».
Δηλώνεται επίσης ότι: «Ο ορισμός του Αγγλικού Δικαίου ως εφαρμοστέου Δικαίου για τη Σύμβαση Τροποποίησης αποτελεί έγκυρη επιλογή εφαρμοστέου Δικαίου, που δεσμεύει το Δικαιούχο Κράτος-Μέλος και την Τράπεζα της Ελλάδος σύμφωνα με το Ελληνικό Δίκαιο».
Οι δεσμεύσεις της χώρας ενισχύονται και από τους νέους δρακόντειους όρους του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας
Οι οδυνηρές δεσμεύσεις της χώρας συμπληρώνονται επίσης από τους νέους δρακόντειους όρους που υιοθετήθηκαν από το Συμβούλιο Υπουργών (Eurogroup), στο πλαίσιο του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας, που έχει ως στόχο να προωθήσει τη λεγόμενη οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης και τη δημοσιονομική πειθαρχία.
Οι οφειλέτριες χώρες, όπως το δήλωσε επισήμως ο αρμόδιος Επίτροπος και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Όλι Ρεν, θα υπόκεινται σε επιτήρηση και σε τριμηνιαίους ελέγχους μέχρι την εξόφληση του 75% των οφειλών. Συγκεκριμένα, με τη σχετική απόφαση της Συνόδου Υπουργών επέρχονται τρεις σημαντικές αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας:
α. Ενισχυμένη εποπτεία των οφειλετριών χωρών με τριμηνιαίους ελέγχους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (όταν αυτό έχει συμμετάσχει στη χρηματοδότηση). Οι χώρες που παραβιάζουν το Σύμφωνο Σταθερότητας μπορούν να υποστούν κυρώσεις, με εισήγηση της Επιτροπής και απόφαση της Συνόδου Υπουργών. Οι κυρώσεις ανέρχονται στο 0,01% του ΑΕΠ του κράτους-μέλους. Στην περίπτωση της Ελλάδος, το ποσοστό αυτό θα ισοδυναμούσε με 1,8 δισ. ευρώ περίπου. Το πρόστιμο κατατίθεται σε Ταμείο Εγγυήσεων. Μπορεί να επιστραφεί στο κράτος-μέλος, εάν αυτό συμμορφωθεί με τις υποδείξεις της Επιτροπής και αποκαταστήσει τους όρους του Συμφώνου Σταθερότητας.
β. Λήψη αποφάσεων με βάση τη λεγόμενη αντεστραμμένη πλειοψηφία. Η απόφαση λαμβάνεται δηλαδή εάν η πρόταση της Επιτροπής δεν καταψηφισθεί από την πλειοψηφία των υπουργών των κρατών-μελών.
γ. Πάγωμα των κοινοτικών κονδυλίων. Το μέτρο αυτό προβλέπεται στην περίπτωση των κρατών-μελών «που παραβιάζουν συστηματικά το Σύμφωνο Σταθερότητας».
Με βάση τις σημερινές δανειακές δεσμεύσεις και τους όρους του Συμφώνου Σταθερότητας, η Ελλάδα θα είναι υπό επιτήρηση μέχρι το 2047!
Το Βερολίνο, απρόθυμο ν’ αναλάβει οποιονδήποτε ρόλο και ευθύνη για κοινή ανάπτυξη, που θα έπρεπε να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, εάν αυτή είχε πράγματι ως στόχο μια καλώς νοούμενη πολιτική ένωση, επικεντρώνεται στη δημοσιονομική πειθαρχία και στην επιβολή της με δρακόντειους όρους. Αγνοεί και παραμερίζει τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη λειτουργία, με άνισους όρους, της Ευρωζώνης και τα ηγεμονικά πλεονεκτήματα που αποκομίζει η Γερμανία ως το ισχυρότερο μέλος.
Πού οδηγεί όμως η κατάσταση αυτή; Το ερώτημα τίθεται για όλες τις χώρες του Νότου που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα αλλά και συνολικά για την Ευρώπη, που παραμένει στάσιμη ή με πολύ μικρή ανάπτυξη, αντίθετα με άλλες περιοχές του κόσμου. Πολύ περισσότερο όμως τίθεται για την Ελλάδα, που βρίσκεται στην αιχμή της κρίσεως και αντιμετωπίζει μια οικονομική καταστροφή αδιανόητη για ειρηνική περίοδο. Συγκεκριμένα, ποιο είναι το μέλλον που διαγράφεται για την Ελλάδα μέσα από τις πολιτικές αυτές; Μπορεί η δημοσιονομική ισορροπία από μόνη της, όσο σημαντική κι αν είναι, να φέρει την πολυπόθητη ανάπτυξη; Η γειτονική Βουλγαρία έχει επιτύχει από χρόνια μια θαυμαστή δημοσιονομική ισορροπία. Η ανάπτυξη όμως δεν ήρθε.
Η απάντηση στο ερώτημα γιατί δεν ήρθε υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Συνδέεται προφανώς με το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντί να εξελιχθεί σε μια συνεκτική κοινή Ευρωπαϊκή αγορά και πολιτική Ένωση, με αυτονόητες πολιτικές κοινής αναπτύξεως, συγκλίσεως και συνοχής, εξελίχθηκε σε μια αχανή ελεύθερη ζώνη εμπορίου, συγχεόμενη με την παγκοσμιοποίηση.
Η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες του Νότου, πρέπει να θέσουν επιτακτικά αυτά τα προβλήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να προβάλουν κοινές προτάσεις και πολιτικές. Δεν αντιμετωπίζονται τα υπάρχοντα προβλήματα με δρακόντεια Σύμφωνα Σταθερότητας και δημοσιονομικής πειθαρχίας που αγνοούν την κοινή ανάπτυξη και σύγκλιση.
Ενώπιον, πάντως, αυτής της καταστάσεως πρέπει κάθε χώρα να προσπαθήσει ν’ αξιοποιήσει τα εθνικά της πλεονεκτήματα και να διαμορφώσει, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης Ευρωπαϊκής κοινής αγοράς «ελεύθερου ανταγωνισμού», ένα εθνικό σχέδιο και μια εθνική στρατηγική. Δεν μπορούμε να εξαρτήσουμε το μέλλον της χώρας από τις προθέσεις της τρόικας.
Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα υπάρχοντα, κατά πάσα πιθανότητα, ενεργειακά αποθέματα στο έδαφος και στην ΑΟΖ της χώρας. Είναι βέβαιο ότι θα γίνουν προσπάθειες για την υποθήκευσή τους, σε συνδυασμό με τη συζήτηση του χρέους. Η τελευταία έχει παραπεμφθεί για τον Απρίλιο του 2014. Θα προβληθεί, άλλωστε, η ερμηνεία ότι και τα αποθέματα αυτά περιλαμβάνονται στην υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας, εφόσον αυτή αναφέρεται σε «κτηθέντα» και «κτηθησόμενο» δημόσιο πλούτο.
Η Ελλάδα πρέπει ν’ απορρίψει τέτοιου είδους ερμηνείες. Στόχος πρέπει να είναι η επανάκτηση της ασυλίας για τον εθνικό πλούτο που απορρέει από την εθνική κυριαρχία και όχι η υπαγωγή σε παρόμοιες δεσμεύσεις και του μεγάλου αυτού στρατηγικού κεφαλαίου της χώρας, που μπορεί να είναι πολύτιμο μέρος μιας εθνικής στρατηγικής.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ (Τεύχος 215)