Πέτρου Ι. Μηλιαράκη--Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην παρούσα φάση της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας επιβεβαιώνει τους όρους του ιμπεριαλισμού...

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην παρούσα φάση της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας επιβεβαιώνει τους όρους του ιμπεριαλισμού...

του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη

Δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδος και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου.

www.miliarakispetros.gr

 

 

Σύμφωνα με το πρωτογενές Ευρωπαϊκό Ενωσιακό Δίκαιο, που καθορίζει αυστηρά το statuseuropeus, η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται¹ στο σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και έχει σκοπό να προάγει την ειρήνη, τις αξίες της και την «ευημερία των λαών της (sic)»!

 

Η suigeneris «ομοσπονδιακή λογική»

Το πολιτικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προσδιορίζεται από τις αρμοδιότητες των Θεσμικών Οργάνων της, δεν απονέμει στους πολίτες της Ένωσης αρμοδιότητες - δυνατότητες άμεσης δράσης. Ασφαλώς οι Συνθήκες αναγνωρίζουν την «κοινωνία των πολιτών»². Όμως δεν προσδιορίζουν τρόπο αποτελεσματικής παρέμβασης στη «γραφειοκρατία των Βρυξελλών».

Ακόμη και το προβλεπόμενο «δημοψήφισμα»³(κατ’ ουσίαν πρωτοβουλία) των πολιτών της Ένωσης δεν έχει άμεση αποτελεσματικότητα, αλλά αφορά σε πρόσκληση στην Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για θέσπιση κανόνων δικαίου. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι, παρά το από 18 Νοεμβρίου 1999 ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται στη διπλή νομιμοποίηση λαών και Κρατών, οι Συνθήκες με suigeneris «ομοσπονδιακή λογική» οριοθετούν τις αρμοδιότητες της Ένωσης με βάση την Αρχή της δοτής αρμοδιότητας⁴. Τούτο σημαίνει ότι αρμοδιότητες που δεν απονέμονται στην Ένωση με τις Συνθήκες ανήκουν στα Κράτη-Μέλη.

Ως εκ τούτου οι πολίτες, παρά το ότι τους αναγνωρίζεται ιθαγένεια⁵ της Ένωσης (συμπληρωματική της εθνικής), εν τούτοις δεν έχουν δυνατότητα άμεσης νομιμοποίησης στις δράσεις των Ενωσιακών Οργάνων, πλην της νομιμοποίησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα Μέλη του οποίου εκλέγονται⁶ με άμεση, καθολική, ελεύθερη και μυστική ψηφοφορία. Άλλωστε, οι πολίτες της Ένωσης εκπροσωπούνται στα Θεσμικά Όργανα (μόνον!) «στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου»⁷.

 

Η «ρήτρα ευελιξίας»

Με τούτα τα δεδομένα και εφόσον από τη Συνθήκη της Νίκαιας (2003) και μετά δεν διασώθηκε η ισορροπία μεταξύ μικρών και μεγάλων Κρατών, για τη λήψη των αποφάσεων στους Λαούς της Ένωσης πλέον απομένει να πιέσουν μέσω του κύρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η πίεση αυτή αφορά (μεταξύ των άλλων) και στην αξιοποίηση της «ρήτρας ευελιξίας»⁸.

«Ρήτρα ευελιξίας» σημαίνει κατά την ενωσιακή έννομη τάξη, με βάση και τη νομολογημένη αντίληψη της «πρακτικής αποτελεσματικότητας»⁹ (effectutility), ότι: όταν ενέργεια της Ένωσης θεωρείται αναγκαία με βάση τους στόχους της, όπως και η ευημερία των λαών της (!) και για την ενέργεια αυτή δεν προβλέπονται εξουσίες δράσης (αρμοδιότητες δηλαδή), τότε με έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το Συμβούλιο ομοφώνως αποφασίζει με πρόταση της Επιτροπής.

Σε περίπτωση δε που το Συμβούλιο παραβλέψει απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε σοβαρό ζήτημα που θα αφορά στους σκοπούς της Ένωσης, τότε είναι προδήλως βέβαιον ότι θα προκληθεί κρίση πολιτικής νομιμοποίησης σειράς δράσεων της Ένωσης! Και τούτο γιατί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (πέραν του πολιτικού ελέγχου) από κοινού με την Επιτροπή ασκεί καθήκοντα¹⁰ νομοθετικά και δημοσιονομικά!

 

Η δοκιμαζόμενη κοινωνία των πολιτών – Το νέο δόγμα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην παρούσα φάση της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας επιβεβαιώνει τους όρους του ιμπεριαλισμού¹¹. Και τούτο γιατί τα αναπτυγμένα καπιταλιστικά Κράτη-Μέλη (με πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας) υποστηρίζουν γεωπολιτικά μέσω «αποικιακού ιμπεριαλισμού»¹² την κίνηση των κεφαλαίων τους. Παραλλήλως, οι παραγωγικές δυνάμεις διαμορφώνουν μονοπωλιακές δομές και η παραγωγή δεν αφορά μόνον στη λεγόμενη «εσωτερική αγορά», αλλά διεθνοποιείται. Τα «εθνικά», αλλά «ατομικά κεφάλαια» υπερβαίνουν τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτοχρόνως ο καπιταλισμός στη μονεταριστική¹³ του εκδοχή καθορίζει τη ρευστότητα στο ευρωσύστημα. Περαιτέρω, το ευρωσύστημα με ανορθόδοξο τρόπο μέσω και της σχέσης χρέους - δανεισμού διαμορφώνει σφαίρες επιρροής.

Οι Λαοί της Ένωσης υποτάσσονται στο νέο δόγμα: Imperium επί προσώπων – Dominium επί πραγμάτων.

Αυτή η ζοφερή κατάσταση που διαμορφώνει μια νέα τάξη πραγμάτων, μια «ιδιότυπη σχέση» Μητρόπολης - Περιφέρειας¹⁴, δεν μπορεί να γίνει ανεκτή από τους Λαούς.

Οι προσεχείς εκλογές του Μαΐου 2014 για την εκλογή των Μελών του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι μια πρόσκληση και μια πρόκληση και για τους πολίτες και για τα νέα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που πρέπει να αξιοποιήσουν στο υπάρχον statuseuropeus την ξεχασμένη στις «Γενικές και Τελικές Διατάξεις» της Συνθήκης της Λισσαβώνας «ρήτρα ευελιξίας», διεκδικώντας δράσεις που υπηρετούν τους σκοπούς της Ένωσης, ακόμη κι αν οι αρμοδιότητες για τις δράσεις αυτές δεν έχουν θεσμοθετηθεί!...

 

Σημειώσεις

1. Βλ. άρθρο 2 παρ. 1 και άρθρο 3 παρ. 1 ΣΕΕ.
2. Βλ. άρθρο 11 παρ. 2 ΣΕΕ.

3. Βλ. άρθρο 11 παρ. 4 ΣΕΕ.

4. Βλ. κυρίως άρθρο 4 παρ. 1 και άρθρο 5 παρ. 1 και 2 ΣΕΕ. Στο παρόν κείμενο ασφαλώς παρέλκει η αναφορά στις αποκλειστικές-συντρέχουσες και συμπληρωματικές αρμοδιότητες.
5. Βλ. άρθρο 9 ΣΕΕ και άρθρο 20 ΣΛΕΕ.

6. Βλ. άρθρο 14 παρ. 3 ΣΕΕ.

7. Βλ. άρθρο 10 παρ. 2 ΣΕΕ.

8. Βλ. άρθρο 308 ΣυνθΕΚ και 352 ΣΛΕΕ. Επίσης, πρβλ. ΔΕΚ (ήδη ΔΕΕ) υπ. 45/86 (Επ. Συμβ.) Συλλ. 1987, 1493.

9. Βλ. Π.Ι.Μηλιαράκης, Το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα μεταξύ νομικού δόγματος και πολιτικής, 2005, Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη, σελ. 60 και επ.

10. Βλ. άρθρο 14 παρ. 1 ΣΕΕ.

11. Βλ. Γ. Μηλιός και Δ. Π. Σωτηρόπουλος, «Η έννοια του ιμπεριαλισμού και η Μαρξική θεωρία του συνολικού - κοινωνικού κεφαλαίου», Θέσεις, Ιανουάριος - Μάρτιος 2010, σελ. 15 και επ.

2. Ο όρος ανήκει στους Γ. Μηλιό και Π. Δ. Σωτηρόπουλο (βλ. όπ.π. σελ. 18).
3. Βλ. Μ.Stewart, Keynes and after, 1986, PENGUIN BOOKS, σελ. 157 καιεπ. M. Levitt and Chr. Lord, The Political Economy of Monetary Union, 2000, ΜACMILLAN PRESS LTD, σελ. 120 καιεπ.

14. Βλ. Γ.Μηλιός, «Ο ιμπεριαλισμός και οι θεωρίες μητρόπολης–περιφέρειας», Θέσεις, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 1983, σελ. 31 και επ., όπου και η διεξοδική κριτική.

 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ (Τεύχος 224)